درد سنگ

درد سنگ كليه بددردي است، مخصوصا اگر با درد هجر همراه باشد. فراق كهنه‌سربازي كه يك‌بار در ظلام زندگي درخشيده و رفته است. سنگ‌ها راه زايمان را بسته بودند و مادربزرگ، در جواني بايد براي درمان راهي حوضچه‌هاي آب گرم مي‌شد. همان‌جا بود كه كهنه‌سرباز را ديد، با آن يك پاي قطع‌شده و قلب پاك و مهربانش. چندي بعد، سنگ‌ها از ميان رفتند. بچه به دنيا آمد. مادربزرگ ماند و خيالات شيرين روزهاي روشني كه از دست رفتند.

طوفان در مرداب

در قلب اروپا طوفاني برپاست كه به برانداختن نظم كهن پيش مي‌آيد، نظمي كه بر پي‌هاي لرزانش كليساي بزرگ - زمينداران و بزرگ‌مالكان كليسا به پيشگيري فاجعه دست به دست يكديگر مي‌دهند اما با همين دست ياري، هر كدام ديگري را به كام طوفان مي‌كشند. عصر روشنايي و خرد است، دوراني‌ست كه اروپاي «دايره‌المعارف» واپسين مرده‌ريگ پدران قرون وسطي را به تاريكي سردابه كليساها مي‌سپارد و آن‌ها را «گنجينه» مي‌كند، تا هم از دستبردشان جلو بگيرد و هم از اين كه دوباره دستاويز شوند. در اين هنگامه آشفتگي خواب‌ها، در اين برخوردگاه گذشته و آينده بر اين برهوت خفته چه خواهد گذشت؟ اگر دري به روي نظم نوين بازكردني باشد آن را چه كسي خواهد گشود؟

3 بار در سپيده‌دم

بعد از دقايقي مرد آهسته به سمت او آمد و كنار در ماشين ايستاد. زن ماشين را روشن كرد و پنچره را پايين داد، اما نه كاملا. مرد يك دستش را روي آن تكيه داد. بعد گفت: خيلي باد مي‌آيد. شايد بتواني از خليج كوچك خارج شوي. زن چيزي نگفت. نگاهش به خانه خيره مانده بود. مرد گفت: تو امشب از اين‌جا مي‌روي، هرگز چيزي پيش نخواهد آمد. سپس زن به او نگاه كرد و همان چهره‌اي را ديد كه چندين بار ديگر ديده بود، دندان‌هاي نامرتب، چشم‌هاي آبي، لب‌هاي پسرانه، موهاي كوتاه روي سرش. چند دقيقه طول كشيد تا چيزي بگويد. در حالي كه به ماندگاري مرموز عشق در زندگي فكر مي‌كرد كه هرگز به پايان نخواهد رسيد.

كوره‌راه لانه‌هاي عنكبوت

كوره‌راه لانه‌هاي عنكبوت نخستين رمان ايتالو كالوينو، نويسنده نامدار ايتاليايي و خالق شاهكارهايي چون اگر شبي از شب‌هاي زمستان مسافري، شهرهاي نامرئي و بارون درخت‌نشين، است. كوره‌راه لانه‌هاي عنكبوت را مي‌توان متفاوت‌ترين اثر كالوينو دانست، كاري رئاليستي و آرمان‌گرايانه كه از باورهاي جواني نويسنده متاثر است و همچنان، همچون همه آثار بعدي نويسنده‌اش اما به شيوه‌اي متفاوت، خواننده را مجذوب روايت دقيق و كنجكاوي‌برانگيزش مي‌كند.

تاريخ (داستان زندگي 1 زن)

داستان زندگي 1 زن «تاريخ» رماني مفرح است، دست و دلباز، چرا نه؟، «سرگرم‌كننده» و سرشار از طنز بديع (طنز سيستماتيك كه كمتر در ديگر آثار مورانته ديده مي‌شود) كه با نخ نازك و قطور، بر گذشته از رشته به هم پيوسته كوچه و خيابان‌ها، به هم دوخته است و درست مانند رمان‌هاي اعصار كهن، دائم در حال برگرفتن و وانهادن سرنخ اصلي و افزودن شاخ و برگ‌هاي فرعي به داستان است: چرا كه با جزئيات غافلگيركننده و اعجاب‌آورش با منظومه‌هاي حماسي كمدي و تراژدي كمدي ميانه خوبي دارد.

براي رفتن به آن دنيا خيلي زود است

«ماه‌ها از ماجرا گذشته بود. ابتدا فكر مي‌كردي كه زمان ديگر نخواهد گذشت، به نظر مي‌رسيد كه قرار است همه چيز از حركت بايستد، گرد و غبار شود و محو گردد. اما ما به زندگي‌مان ادامه مي‌دهيم و عوض مي‌شويم. انگار جهان نسبت به جزئيات چندان حساس نيست.»

عشق در دوران نفرت

«او تا چندي پيش، مي‌توانم بگويم تا زمان فرار دخترش، با فكر اين كه در ميان خانواده بزرگ فاشيست قرار داشت احساس غرور مي‌كرد. حالا متوجه شده است كه مشكلات خانوادگي بر سرنوشت بزرگ ميهن مي‌چربد.»

آرمينوتا

بعضي از آرمان‌ها به نقطه عميقي از وجودمان راه پيدا مي‌كنند، آن‌قدر دروني و شخصي روايت شده‌اند كه گويي ما را به اسم كوچك صدا مي‌زنند. اين دقيقا همان چيزي است كه از صفحات اول آرمينوتا اتفاق مي‌افتد؛ وقتي شخصيت اصلي داستان، با چمداني در يك دست و كيسه‌اي پر از كفش در دست ديگرش، زنگ خانه غريبه‌اي را مي‌زند. خواهرش آدرياناست كه با چشم‌هايي خواب‌آلود و موي پريشان، در را به رويش باز مي‌كند. آن دو قبلا هرگز همديگر را نديده‌اند و اين شروع داستان است، داستاني افسونگر و ويران‌كننده. دختركي كه در عرض يك روز همه چيزش را از دست مي‌دهد، خانه‌اي راحت، دوستان نزديك و عشق بي‌حد و مرز پدر و مادرش. يا بهتر است بگوييم كساني كه خيال مي‌كرد پدر و مادر واقعي‌اش هستند. پذيرش دو بار رها شدن فقط با بازگشت به اصل خويشتن امكان‌پذير است.

طنزهاي آخر هفته

برش جنگل

بُرش جنگل حكايت زندگى پنج مرد در جنگل توسكاناست كه به بريدن درخت‌ها و فروش چوب و آماده‌كردن زمين براى دورِ بعدي مشغول‌اند. گولى‌يلمو، قهرمان داستان، خود را غرق كار كرده است تا غم مرگ همسرش را فراموش كند. حال و روز قهرمان بيانگر احوال خود نويسنده است كه در گرماگرم نوشتن اين كتاب همسرش را از دست مى‌دهد. اين ضايعه نگاه او به زندگى و ادبيات را دگرگون مى‌كند.

3 بامداد

«پدرم به تنهايي پيانو مي‌نواخت. اين را حتي به خودم هم اعتراف نمي‌كردم، ولي مغرور و مفتخر بودم. دلم مي‌خواست به كسي كه در كنارم نشسته بود بگويم آن مرد بلندبالا، لاغر اندام و آراسته كه پشت پيانو نشسته، پدر من است. وقتي قطعه آخر را با تمام شور و حالش نواخت و دوباره تكرار كرد و به پايان رساند، صداي كف زدن‌ها و تشويق بلند شد. من هم كف زدن و تشويق كردم، تا جايي كه مطمئن بشوم او مرا ديده است، چون فهميده بودم بين ما سوء تفاهمي وجود دارد و مي‌خواستم در آن لحظه پنهان بماند.»

دفترهاي سرافينو گوبيو فيلم‌بردار سينما

والتر بنيامين، فيلسوف آلماني، رمان دفترهاي سرافينو گوبيو فيلم‌بردار سينما را به مثابه گفتاري در باب نظريه فيلم بررسي كرده است. اين كتاب با مايه‌هاي كلاسيك از نخستين رمان‌هايي است كه نظريه فيلم در آن به ژانري ادبي بدل مي‌شود و لوييجي پيراندللو با رويكردي انتقادي و تيزبيني و نبوغي پيشگويانه به تشريح نظريات سينمايي‌اش مي‌پردازد و زندگي انسان در عصر سرمايه‌داري و نابودي هنر راستين و ارزش‌هاي انساني را توصيف مي‌كند. پيراندللو در اين اثر كه يادآور فيلم مردي با دوربين فيلم‌برداري ساخته ژيگا ورتوف است به طرزي نبوغ‌آميز به بحران انحطاط هنر و نابودي فضائل بشري اشاره مي‌كند.