داستان‌هاي عبرت‌انگيز كه به گفته‌اي كامل‌ترين اثر روايي سروانتس - بعد از دن كيشوت و شايد هم در حد آن - است دوازده داستاني را دربرمي‌گيرد كه خالق دن كيشوت در حد فاصل 1558 تا 1603 نوشته بود. اين دفتر كه در سال 1613 انتشار يافت چون وسيله «وقت‌گذراني بسيار عفيفانه‌اي كه در آن رفعت و باروري زبان كاستيلي نمايانند» توصيف مي‌شد تا انكيزيسيون را قانع كند كه اين داستان‌ها هدفي جز دادن درس اخلاق و پاكي و عفت ندارد و مي‌خواهند بياموزند كه قدم نهادن در راه كج چه نتيجه‌هاي ناگواري به بار مي‌آورد و تقوا است كه قهرمانان را رستگار مي‌كند. در اين مجموعه الگوهاي گوناگوني از قشرهاي گوناگون جامعه دوران نويسنده. چون اشراف و بزرگ‌زادگان، نجيب‌زادگان خرده‌پاي، دانشجويان،نظاميان، جيب‌بران، شيادان، تيغ‌زنان و... روي مي‌نمايند...