نفوس مرده تصويري زنده از مردم روسيه آن روز است. از مردمي اسير خرافات، بيكارگي، خيال‌پردازي، شكمبارگي، ميخوارگي، تشريفات احمقانه، وراجي‌هاي بي‌پايان، كه نويسنده آن‌ها را به صورت‌هاي گوناگون در صحنه‌اي خنده‌دار، شگفت‌انگيز، قصه‌‌وار يا در بحث‌هاي فلسفي نمايان مي‌سازد.