در كتاب نيلوفر و مرداب، تيچ نات هان، در متن آن حكمتي كه «رنج و گنج» يا «گِل‌و‌گُل»، را لازم و ملزوم يكديگر مي‌داند، راه‌هايي را براي دمساز شدن با رنج بدون مقهورشدن به‌وسيلۀ آن معرفي مي‌كند. تيچ نات هان در اين كتاب، با شفافيت و احساس طربي كه اكنون ديگر مهر و امضاي اوست، در مقام آموزگاري كه هنر شادكامي را آموزش مي‌دهد، به ما كمك مي‌كند تا شگفتي‌هايي را كه هم در درون و هم در اطراف ماست بازشناسيم و از آن‌ها اثر پذيريم، همان شگفتي‌هايي را كه در گذر ايام آنها را بديهي انگاشته و نسبت به آنها بي‌توجه شده‌ايم. در همين مسير، او با ما از درنگ‌كردن، تنفسِ ذهن‌آگاهانه و تمركز عميق سخن مي‌گويد و از اين مي‌گويد كه چگونه اين اعمال مي‌توانند نيروي ذهن‌آگاهي را در بطن زندگي هرروزي خلق يا بيدار كنند. به مدد ذهن‌آگاهي و نيروي حاصل از آن، مي‌توانيم درد و رنج را در بربگيريم و آن را آرام سازيم؛ و مي‌توانيم، همچون نيلوفري كه در مرداب بشكفد، بي‌درنگ حدي از آزادي و نيز ذهن و و ضمير شفاف‌تر را براي خود به ارمغان بياوريم.